19. YY da BODRUM

Sancakta denizcilik diğer önemli ekonomik faaliyetler arasındadır. Menteşe sancağının kıyıda bulunan 4 kazasıyla hem ulaşım hem de ekonomik faaliyetler açısından denize bağımlıdır. XIX. yüzyıl Bodrum, deniz ürünlerinin elde edildiği önemli kazadır.

Salnamelerde Bodrum halkının süngercilik, ahtapot avcılığı ve balıkçıllıkla meşgul olduğu görülür. Aynı kazada 200 kadar kayığın bulunduğu ve bunların 100 kadarının sünger, diğer 100 kadarı balıkçılık ve ahtapotçulukla uğraştığı belirtilir .

Salnamelerde kazaların ihraç kalemlerinin dağılımda sadece Bodrum’da göze çarpan bir deniz ürünleri potansiyeli görülür. Bodrum denizinde ahtapot boldur. Bu şehrin Hristiyanları bunları avlamak ve kurutmakla bir miktar ihraç malı yaparak memleketin ticaretini geliştirmeye çalışmışlardır.

Bodrum’da tekne inşasında özellikle iki tip geliştiren çok ehil ustalar vardır. Terandil ve Gulet (Halk dilinde Kara Uskari)’dir. Her iki tip de Bodrum tipi tekne olarak anılmaktadır . XIX. yüzyılda kayık adedi ile teferruatlı bilgilere sahip değiliz. Kayıkçım esnafı genellikle Rumlardan meydana gelmektedir. Şu da bir gerçektir ki bu sayı denizle iç içe olan bir yere göre oldukça geridir. Baykara’nın rakamları bize makul görünmektedir. XIX. yüzyılın sonlarında Bodrum kayıkçı sayısı 100 ‘ü sünger, 100’ü de balık ve ahtapot avıyla meşgul 200 adet tekneyi içermektedir.

XX. yüzyılda Galanti bize Bodrum’daki balıkçılık hakkında geniş bilgiler vermiştir.

”Bu yüzyılda artış diğer yüzyıla oranla çok fazladır. Bodrum’da balıkçılığın bir iş olarak görülmeye başlandığını ve denizlerden yararlanmanın artığını gösterir niteliktedir. Bodrum’un denizinde pek çok çeşitli balık çıkar ki mahalli ihtiyacı temin eder. Son zamanlarda balık ticaretini artırmak için Bodrum sanayine büyük hamleler veren Salih Uslu içinde bir buz fabrikası olan bir motor inşa ettirmiş bu suretle Bodrum balığının fazlasını balıkları az veya hiç olmayan adalara götürürdü. Fakat bu tip işlere konan vergiler arttığı için balıkçılık işi yürüyememiştir” der.

Bodrum’da Balıkçılar ve Kayıkçılık

XIX.YY

Balıkçı                 8               Kayıkçı       28

XX.YY

Kayık               Balıkçı           Kayık çeşidi

 21                         80                 Motorlu Kangava (tarama) Yeni

30                          90                 Yelkenli Kangava (tarama) Eski

 11                        165                 İskafandar (Formalı dalgıç)

                                                     Frenez (Maskeli dalgıç)

27                          68                  Aynacı sandal

89                        403       

XIX. YÜZYIL BODRUM KAZASI’NIN

SOSYAL ve İKTİSADİ HAYATI

DOKTORA TEZİ

ARZU BAYKARA